Czym różni się wspinaczka sportowa od wspinaczki tradowej, a jednowyciągowa od wielowyciągowej?
Iza
Podczas wspinaczki wspinacz chce przemieścić się z jednego punktu ściany skalnej (najczęściej znajdującego się u podstawy ściany) do drugiego punktu (górnej krawędzi klifu/ końca ściany/wierzchołka góry). Czasem odległość między tymi dwoma punktami wynosi 20 metrów, a czasem 600 metrów, co od razu definiuje charakter drogi wspinaczkowej.
W pierwszym przypadku będzie to droga jednowyciągowa o charakterze skałkowym - do jej przejścia wystarczy już 40-metrowa lina, a wspinacz po przejściu drogi będzie bezpiecznie opuszczony na ziemię przez osobę asekurującą, bądź sam powróci - zjazdem na złożonej podwójnie linie - na ziemię.
W przypadku drugim droga będzie miała charakter wielowyciągowy, czyli będzie pokonywana odcinek po odcinku (wyciąg po wyciągu). A że wyciągi na dłuższych drogach są zazwyczaj długości ok. 30-50 metrów, to znając długość drogi od razu można zrozumieć, dlaczego jest to droga wielowyciągowa. Przejście tak długiej drogi na raz byłoby zwyczajnie niewykonalne zarówno ze względów technicznych, komunikacyjnych, jak i ze względu na prawa fizyki, których nie sposób ominąć.
Z drogami jednowyciągowymi spotkać sie można najczęściej w skałach, z wielowyciągowymi na większych klifach (na przykład na klifach nadmorskich), na wysokich, skalnych turniach i na długich drogach w górach.
Wspinając się zarówno na drodze jedno-, jak i wielowyciągowej, wspinacze potrzebują asekuracji. W przypadku odpadnięcia od skały umożliwi im ona zawiśnięcie na line, a uchroni od niespodziewanie szybkiego i bolesnego powrotu na ziemię. W tym celu na drogach sportowych (czyli ubezpieczonych stałymi punktami asekuracyjnymi) co kilka metrów osadzone są w skale stałe punkty asekuracyjne, w postaci stalowych ringów bądź spitów. Są one bardzo solidne i mają dużą wytrzymałość. Na końcu drogi (czy też w przypadku dróg wielowyciągowych - na końcu każdego wyciągu) znajduje się gotowe stanowisko asekuracyjno-zjazdowe. Wspinacz na drogach sportowych potrzebuje, w związku z tym, o wiele mniej sprzętu do asekuracji i asekurację ma mega solidną. Dzięki temu może się o wiele bardziej skupić na samych ruchach wspinaczkowych i ich finezji, nie przejmując się aż tak bardzo wytrzymałością przelotów podczas potencjalnego lotu oraz jego konsekwencjami.
W przypadku wspinaczki po drogach tradowych, która to uznawana jest za czystszy i bardziej etyczny styl wspinaczki, wspinacz zakłada swoją własną protekcję i po skończeniu drogi bądź wyciągu konstruuje własne stanowisko asekuracyjne. Ten styl wspinaczki wymaga od wspinaczy większych umiejętności i doświadczenia, a także uczciwości w ocenie własnych możliwości wspinaczkowych i doborze odpowiednich dla siebie dróg. Loty na własnej asekuracji są bowiem o wiele bardziej emocjonujące, a przy braku doświadczenia w zakładaniu naprawdę dobrych przelotów w odpowiednich odległościach, mogą skończyć się nawet tragicznie. Wspinaczka tradowa wymaga od wspinaczy również lepszej orientacji w terenie skalnym i „czytania” formacji skalnych oraz przebiegu drogi. O ile podczas wspinaczki sportowej to szereg połyskujących w ścianie spitów wyznacza przebieg drogi, o tyle podczas wspinaczki tradowej umiejętność „czytania” skały i zbudowana na doświadczeniu intuicja są podstawą. Umiejętności te umożliwiają sprawną, a tym samym bezpieczną wspinaczkę i jednocześnie pozwalają unikać zapachowych miejsc. We wspinaczce sportowej o wiele łatwiej jest też przeprowadzić ewentualną akcję wycofu z drogi - umożliwiają to stałe przeloty i stanowiska. Wycof natomiast z drogi tradowej jest już znacznie bardziej skomplikowany, obarczony większym ryzykiem i zazwyczaj kosztuje wspinaczy nieco sprzętu potrzebnego do zbudowania stanowisk zjazdowych, z którym trzeba się pożegnać.
Dlaczego wspinaczka tradowa uważana jest za bardziej etyczny styl wspinaczki, niż tak powszechna dziś wspinaczka sportowa? Otóż dlatego, że wspinacze po przejściu drogi zabierają z niej całą założoną wcześniej protekcję i zostawiają skałę czy też ścianę w takim stanie, w jakim ona naturalnie istnieje w przyrodzie. Przygotowanie drogi do wspinaczki sportowej (czyli tzw. obicie drogi) wymaga nawierzchnia w skale otworów, w których montuje się stałe punkty asekuracyjne. Jest to swego rodzaju ingerencja, pozostawiająca trwały i nieodwracalny ślad działalności ludzkiej w środowisku przyrodniczym.
Zarówno wspinaczka sportowa, jak i tradowa, wielowyciągowa, jak i jednowyciągowa, mają swoje atuty. Każdy rodzaj wspinania dostarcza innych przeżyć i każdy ma swoją wartość.
Dla osoby, która stawia pierwsze kroki we wspinaczce, następująca kolejność - moim zdaniem - jest optymalna. 1. wspinaczka sportowa jednowyciągowa, 2. wspinaczka sportowa wielowyciągowa, 3. wspinaczka jednowyciągowa tradowa, 4. wspinaczka wielowyciągowa tradowa. Wiedza i doświadczenie przyswajane w tej kolejności pozwalają na nabranie pewności ruchów w skale, zaufanie swoim umiejętnościom i sprzętowi wspinaczkowemu, oraz stopniowe przygotowanie się do każdego kolejnego etapu nauki.
Comments